Projekt "Watch 24"
Okres trwania: luty 2009 - marzec 2011
Kwota dofinansowania: 80.000 $
Cele projektu:
- Wzmocnienie gwarancji i standardów postępowania z więźniami oraz pomoc w realizacji ich praw i poszanowania ich wolności.
- Promowanie i badanie polityki readaptacji skazanych.
Działania:
- Poradnictwo prawne i okołoprawne dla skazanych. Zakres porad obejmuje sprawy, które bezpośrednio wynikają z pozbawienia wolności i wpływają na status prawny oraz społeczny skazanych (sprawy cywilne, rodzinne, karne, realizacja praw z art. 102 kkw).
- Monitoring jednostek penitencjarnych.
- Spotkania eksperckie i spotkania Koalicji "Porozumienie na rzecz wprowadzania OPCAT".
- Analiza polskiego systemu postpenitencjarnego i polityki prowadzonej w tym zakresie.
- Promowanie modelu przygotowywania więźniów do zwolnienia i wspierania ich działań podejmowanych już po nim.
Działania:
- wyniki badań nad nadzorem penitencjarnym - raport z badań i ekspertyza
D. Zimecka-Kroll, Nadzór penitencjarny w Polsce
M. Niełaczna, Nadzór penitencjarny w poznańskim okręgu sądowym,
- ustalenia kondycji najstarszych jednostek penitencjarnych w Polsce oraz przyjęcie planu naprawczego w dialogu z władzami Centralnego Zarządu Służby Więziennej
Raport z monitoringu: M. Niełaczna, Zmiany za murami? Stosowanie standardów postępowania z więźniami w Polsce,
- wyniki badań nad przyjęciem do aresztu śledczego/zakładu karnego w celu odbywania kary - okres przejściowy i cele przejściowe
Raport z monitoringu: M. Niełaczna, Postępowanie ze skazanymi przy przyjęciu w celu odbycia kary pozbawienia wolności. Raport z monitoringu,
- Ekspertyza E. Rekosz, Przygotowanie skazanych do zwolnienia. Wyniki badań na temat oddziaływań penitencjarnych w polskich zakładach karnych,
- Ekspertyza D. Woźniakowska-Fajst, Pomoc postpenitencjarna - dobre praktyki na przykładzie działalności Fundacji "Sławek" z Warszawy
- Udzielenie 584 porad prawnych bezpośrednio w warszawskich aresztach śledczych i objęcie poradnictwem 550 skazanych.
Projekt był finansowany przez Open Society Institute Budapest.
Projekt "Watch More" - kontynuacja działań strażniczych w więzieniach
Okres trwania: luty 2012 - czerwiec 2014
Kwota dofinansowania: 94.700 $
Cele projektu:
- Czuwanie nad przestrzeganiem praw więźniów, zwłaszcza więźniów należących do szczególnych kategorii podatnych na ryzyko niehumanitarnego traktowania (więźniów długoterminowych, w tym dożywotnio pozbawionych wolności oraz tzw. niebezpiecznych).
- Wzmocnienie gwarancji ochrony więźniów w postępowaniu wykonawczym oraz przed sądami penitencjarnymi, cywilnymi i administracyjnymi lub organami postępowania wykonawczego, jak również wzmocnienie odpowiedzialności cywilnej więźniów poprzez prowadzenie spraw precedensowych przed sądami penitencjarnymi i cywilnymi.
- Monitorowanie, wspieranie i uzupełnianie funkcji Krajowego Mechanizmu Prewencji Tortur (KMPT).
Działania:
- monitorowanie warunków uwięzienia i postępowania z więźniami, w szczególności poprzez wizytacje jednostek penitencjarnych oraz badanie skarg więźniów,
- udzielanie skazanym porad prawnych z zakresu prawa cywilnego, rodzinnego, karnego wykonawczego, a następnie identyfikowanie spraw precedensowych (ważnych dla osiągnięcia pozytywnej zmiany i ukształtowania dobrej praktyki) i prowadzenie ich przed sądami lub organami postępowania wykonawczego,
- monitorowanie organizacji, sposób działania i efekty pracy Krajowego Mechanizmu Prewencji Tortur (KMPT) oraz wspieranie go w wykonywaniu przez niego zapobiegawczej funkcji poprzez konsultowanie metod i narzędzi pracy, przygotowywanie stanowisk, opinii i ekspertyz, popieranie jego zaleceń, organizację wspólnych seminariów i konferencji.
Realizowaliśmy trzy komponenty:
- Monitoring warunków uwięzienia i postępowania z więźniami.
- Badanie skarg więźniów.
- Monitoring działania KMPT i asystowanie mu.
Efekty:
- Ustalenia co do wykonania kary dożywotniego pozbawienia wolności w 12 polskich więzieniach (Czarne, Sieradz, Sztum, Płock, Wronki, Strzelce Opolskie nr 1, Grudziądz nr 1, Racibórz, Kamińsk, Włocaławek, Wrocław nr 1, Goleniów); przeprowadzenie wywiadów z 44 funkcjonariuszami więziennymi i 93 skazanymi;
- Założenie zespołu badawczego ds. więźniów dożywotnich we współpracy z Katedrą Kryminologii i Polityki Kryminalnej UW;
- Ustalenia co do postępowania z więźniami "niebezpiecznymi" w 7 oddziałach o specjalnych zabezpieczeniach (w ZK Tarnów, Rzeszów, Wołów, Sztum, Włocławek, Barczewo i AŚ Lublin); przeprowadzenie wywiadów z 22 funkcjonariuszami więziennymi i 22 więźniami "niebezpiecznymi" oraz analiza 45 akt osobowych
- Publikacje z badań nad wykonaniem kdpw i postępowania z więźniami "niebezpiecznymi"
M. Niełaczna, Sprawiedliwość skrajna. Dożywotnie więzienie, maksymalne zabezpieczenie,
M. Markowska, M. Niełaczna, Skazani na dożywotnie więzienie. Niezbędnik informacyjny,
- Udzielenie 773 porad prawnych skazanym bezpośrednio w warszawskich aresztach śledczych i zapoznanie się z 723 listami skazanych piszących z całej Polski do Stowarzyszenia
- Wystąpienie do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka ze sprawą Łukasz Z. przeciwko Polsce, skarga nr 50868/12. W sprawie Strony zawarły ugodę;
- Wystąpienie do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka ze sprawą Sebastian P. przeciwko Polsce, skarga nr 3529/14; sprawa w toku.
Projekt był finansowany przez Open Society Institute Budapest.
Sekcja "Wolność"
Sekcja "Wolność" działa na rzecz wzmocnienia ochrony osób uwięzionych oraz wprowadzania standardów postępowania z nimi. Sekcja podejmuje starania mające na celu wyrównanie szans tych osób i ułatwienie im dostępu do pomocy prawnej i instytucji życia publicznego. W ramach Sekcji Stowarzyszenie działa także w celu zapobiegania nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu albo karaniu osób pozbawienia wolności.
Działania podejmowane są zarówno w interesie publicznym i przyczyniają się do poszanowania prawa przez funkcjonariuszy publicznych oraz wzmacniania praworządnego państwa, jak i indywidualnym, to jest na rzecz osób pozbawionych wolności, w szczególności więźniów.
Swoje cele Sekcja realizuje poprzez:
- działania strażnicze, w szczególności poprzez monitoring jednostek penitencjarnych oraz formułowanie zaleceń pokontrolnych skierowanych do władz publicznych,
- badanie przypadków nadużyć władzy i maltretowania osób pozbawionych wolności w miejscach odosobnienia,
- poradnictwo prawne dla więźniów przebywających w warszawskich jednostkach penitencjarnych, a w razie potrzeby, przebywających w jednostkach na terenie Polski,
- współpracę ze środowiskiem akademickim - klinikami ("Kliniką art. 42 kkw" działającą przy Katedrze Kryminologii i Polityki Kryminalnej UW), ekspertami i studentami-wolontariuszami,
- współpracę z polskimi organizacjami strażniczymi (Helsińską Fundacją Praw Człowieka, Amnestią Międzynarodową, Międzynarodową Komisją Prawników-Sekcja Polska) oraz instytucjami stojącymi na straży praw człowieka (Rzecznikiem Praw Obywatelskich, Krajowym Mechanizmem Prewencji),
- opracowywanie standardów, ekspertyz, narzędzi badawczych pomocnych w działaniach strażniczych, poradnictwie i rzecznictwie,
- organizowanie i prowadzenie spotkań eksperckich i konferencji,
- kierowanie wystąpień i petycji do władz publicznych oraz sygnalizacji i informacji do kontrolnych organów międzynarodowych.
Najważniejsze zrealizowane przez Sekcję Stowarzyszenia projekty:
- Monitoring realizacji zaleceń CPT przez władze polskie
- Monitoring - innowacyjna forma rzecznictwa obywatelskiego.
- Watch 24. Jest to projekt strażniczy którego działania polegają na poradnictwie i monitoringu postępowania z więźniami. Sekcja utworzyła także specjalną stronę dotycząca działań strażniczych i monitoringu: watch.interwencjaprawna.pl.
- Udział w Koalicji organizacji pozarządowych "Porozumienie na rzecz wprowadzania OPCAT"